Sufizm'in Tarihi (1)

Bölüm I (700- 1200 AD / 1 – 600 AH)

 

Sufizmin 1400 yıllık tarihi vardır. İlk iki yüzyılın başlarında, Hz.Muhammed(s.a.v)'in vefatından hemen sonra, bir çok sufi zahit olarak yani kendini dünya nimetlerinden çekmiş olarak nitelendirildi. Prens İbrahim Ethem (d.777 AD), ailesini ve krallığının "sezgi yoluyla edinilen bilgi" anlamındaki "gnosis"i bulmak için bırakmıştır. Rabi'a (d.752 AD),yaşayan ve Allah aşkını kendi kendine öğrenen en iyi bilinen eski kadın Sufi'ydi.1

Karanlık Avrupa çağlarında, İslam bilimi ve edebiyat gelişiyor ve Avrupalılar dince kabul olunmuş inançlara aykırı düşüncelere önem verirken Sufi alimleri bilimsel ve matematiksel deneylerle ilerliyorlardı. Aynı zamanda en zengin Hıristiyan manastırları 300-400 kitap vakfedebilmişken, Granada Müslüman Üniversitesi 105.000 adet kitap vakfedebilmiştir.

Musevi, Hristiyan ve Müslüman alimleri arasındaki etkileşim yayılmaya başladı, özellikle de İspanya'da Müslümanlar 711'den 1492 yılına kadar ülkeyi yönetdi ve Haçlı Seferleri esnasında bile din özgürlüğüne izin verildi. İspanya'dan batı dünyasının her yerine Sufizm öğretisi yayıldı ve 11.yüzyılda ortaya çıkmaya başlayan St.Theresa, St.Catherine, Meiser Eckhart, Richard Rolle ve diğer mistik Hıristiyanlar için zemin oluşturdu.

Bu uzun dönem boyunca, Sufismin etkisi geniş çapta yayıldı. 8. yüzyılda, Sufi piri Balhi (d.789 ya da 810AD ) fizik biliminde ve metafizikte uzman olarak ünlendi. 2Büyük Şeyh Nakşabi (d.859 AD) mucizeleri gerçekleştiren Sufi olarak tarif edilirdi. İyi bilinen birçok Sufi, 9.yüzyılda yaşadı. Dhu'n Nun Mısır'da, Muhasabi Irak'da, şiirde ve paradoksda ünlü İranlı Bayazid Bestami ve aşk Allah'ın bahşi olduğu için öğrenilemez diyen Iraklı Karaki bunlardan bazılarıdır.

Yüzyıllar boyunca birçok sufi daha çok ortadokslar tarafından şehit edildi. Hallacı Mansur 921'de şehit edildi. "Ben gerçeğim" diyerek şehitlik timsali olarak ünlendi. Kader ilanı İslam öğreniminin özü ve bu hala Müslüman din bilimciler tarafından yanlış anlaşıldı.

Bazi Sufiler batıda iyi tanınır. İbn Rushd (d.1198 AD) mahkeme doktoru bir filozof olarak ünlendi, Averroes olarak ünlendi. Al-Arabi (1165-1290AD) büyük gizemli Sufi, Dante'nin Dinsel Komedisinin betimlemesini işinde temel olarak Palacious düşündü, Al-Arabi tamamen iki ermiş kadından etkilendi ve 250'den fazla kitap yazdı. Al-Gazali(1058-1111AD) iktidarinda olan rejimle is birligi yapti. Ansari gibi sufilere zulmediliyorudu, sonra bir bozulma oldu ve ruhani hayata girmek icin öğretmenliği bıraktı. Gazali'nin öğretimi gizemli ve yasa ile birleştirildi ve en etkili ortaçağ İslam din bilimcisi olarak tanımlandı. Hıristiyan düşüncesi üzerine derin etki kullanılarak bu yapıldı. 3

12.yuzyılda, Şeyh Ruzbahan (1127-1209AD) 4   tarafindan 100'den fazla eser meydana getirildi. Şeyh Necmeddin Kübra (1145-1220AD) 17 asil öğrenci yetiştirdi. Aralarında Ali Lala Gaznavi, Farid-ud-Din-Attar ve Seyfeddin Bakharzi vardır  5.  Mevlana Celaleddin Rumi de onun öğrencilerinden biriydi, mistik ve kendinden geçen tecrübeleriyle ünlenmiştir. Annemarie Schmiel "islam'ın Tasavvufi Boyutları" adlı kitabında: "hiç şüphesiz ki Kübra semavi yolculuklarını ve görüşündeki evrensel mertebeleri kendisi bizzat dikkatle incelemiştir. Diğer Sufi teorisyenler gibi "insanı, içinde makrokozmozun özelliklerini barındıran bir mikrokozmoz" olarak görürdü. 6


1. Margaret Smith, Rabi’a the Mystic and Her Fellow–Saints in Islam (Cambridge, New York: Cambridge University Press, 1984)
2. Annmarie Schimmel, Mystical Dimensions of Islam (Chapel Hill: University of North Carolina Press, 1975)
3. Al-Ghazzali. The Alchemy of Happiness (London: Octagon, 1980) 4. Annmarie Schimmel, Mystical Dimensions of Islam (Chapel Hill: University of North Carolina Press, 1975)
5. Molana Shah Maghsoud Sadegh Angha, Dawn (Riverside, CA: M.T.O. Shahmaghsoudi Publications, 1999), 12.
6. Annmarie Schimmel, Mystical Dimensions of Islam (Chapel Hill: University of North Carolina Press, 1975), 255.