تصوّف

مولاناالمعظّم حضرت جلال­الدّین علی میرابوالفضل عنقا، در کتاب انوار قلوب سالکین، تصوّف را بر مبنای تعالیم حضرت امیرالمومنین(ع) و بر اساس حروف کلمه تصوّف در ابیاتی چند توصیف فرموده­اند:

که تصوّف را مرکّب از چهار           حرف تاء و صاد و واو و فاء دار
تاء، ترک و توبه آمد بـا تقـا           صاد، صبر و صدق باشد با صفـا

واو را دان ورد و وُدّ و هم وفا           فاء آن فقـر آمـد و فـرد و فنـا

تاء - شامل ترک، توبه و تقاء می­باشد.

ترک - یعنی رهایی و ترک امیال، عادات و وابستگیهای مادّی و جواذب دنیوی به منظور حصول اعتدال و رهایی از افراط و تفریط.

توبه – بازگشت بسوی مرکزیّت قلب و خداوند است با وجد و شوق درونی.

تقاء – پرهیزکاری.

صاد – صبر، صدق و صفا را در بر دارد.

صبر- بردباری و صبور بودن در راه رسیدن به هدف است.

صدق – راستی و صدق نیّت در اعمال و کردار و گفتار است.

صفا- سعی مداوم در تزکیه و زدودن ضلالت از آئینه دل می­باشد.

واو - وفا، وُدّ، و وِرد را شامل است .

وفا - به عهد معهود.

وُدّ- عشق و جذبه است .

وِرد- ذکر و یادآوری خداوند است.

فاء - فقر و فرد و فنا میباشد.

فقر- کشف دانش حقیقی و بی نیازی از غیر است.

فرد- جدائی از غیر و عرضه واقعیت به دور از اضافات است.

فناء- ظهور تجلّیات الهی در قلب و یگانگی با حق است.