"Din bir gerçektir."

Kur'anı Kerim (51:6)

Dini ibadetler genellikle dini kuruluşlara ait mekanlarla sınırlıdır. Böyle dindarlıklar değişik etkenlerden kaynaklanırlar. Genellikle de cezadan korkma, ödüllendirilme, suçluluk duygusu, içsel huzursuzluklar veya kültürel nedenler. Bu tabii ki dinin gerçeği değildir. 1

İnsanların büyük çoğunluğuna: "Alalah'ın var olduğunu nereden biliyorsunuz." diye sorsak normalinde içsel olarak hissettiklerini Allah'ın var olması gerektiğini anlatırlar. Ama böyle "hislere" veya duyulara ne derece güvenilebilir? 2

Mevlana Celaleddin Rumi'nin ünlü benzetmesi bunu daha iyi gözler önüne sermektedir.

Bir karanlık odada bir fil vardı; Hindistan'dan getirilmiş, seyirlik için oradaya konmuş.

İnsanlar akın akın onu görmeye gidiyorlardı, karanlık bir odaya girdiler ki gözlemlesinler.

Gözleriyle göremedikleri için elleriyle yoklamaya başladılar.

Birinin eline gelen kısım filin kortumu idi ve lağım borusu olarak hissetti.

Başka bir el kulaklara dokunmuştu ve "o bir yelpaze onu çok iyi biliyorum." demişti.

Üçüncü kişinin eli bacaklara denk geldi ve şöyle dedi: "Fil bir sütun dedi hiç şüphe yok!"

Başka birisi ise sırtına dokunmuştu ve "Hiç şüphe yok ki fil bir tahttır." demişti.

Sırasıyla herkes filin bir başka organını kavramakta; aklını kullanarak bir yargıya varmaktaydı.

Fikir birliği yapamamışlardı çünkü herkes farklı şekilde anlamıştı. Biri ona "dal" birisi "elif" demişti.

Herkesin elinde yanan bir mum olsaydı; fikir birliği etmeleri mümkün olurdu.3

Eğer irfan ışığı gerçeği ortaya koyarsa bilgisizliğin perdesi kaybolacaktır. Sufizm'in konusu kendi içimizde oturan bilgiyi tanıma ve sınırlı algılamaların, başkalarını taklidin, körükörüne inanmanın dışına çıkarak tereddüt ve şüpheden arınmadır.

Kur'anı Kerim (51:6) "Din bir gerçektir", tanınması gereken bir gerçek.

Sufizm'in konusu tam bu gerçeği tanımaktır. Konu Allah'ı tanımaya götüren kendini tanıma'dır.

"Oveysi Piri" Mevlana Salahaddin Nadir Anga dinin gerçeğini aşağıdaki gibi tarif etmektedir.

"İrfan kelimesi" Sufizm'in bütününü kapsar; marifet kelimesinden türemiştir ve "bilgi" demektir. Bu bağlamda Allah'ın tanınması ve Allah'ın bilgisiyle ve sırlarıyla dolmak anlamına gelir. Bunun için Sufizm'i dinin gerçeği olarak tarif ettim." 4

1. Nader Angha, Sufism: A Bridge between Religions (Riverside, CA: M.T.O. Shahmaghsoudi Publications, 2002), 15. 2. Ibid., 17. 3. Jalaleddin Rumi Mathnawi, book III: 1259-1268. 4. Nader Angha, Theory "I": The Inner Dimension of Leadership (Riverside, CA: M.T.O. Shahmaghsoudi Publications, 2002), 122.